Psikoz Nedir?
Psikoz kelimesi genellikle gercegi degerlendirmenin bozulması, gerceklikle bagin kopmasi halinde kullanilan bir kelimedir. Psikotik bozukluklar olarak Sizofreni Spektrum Bozukluklari ve Bipolar Bozukluktan bahsedilebilir.
Klasik anlamiyla psikoz, Sizofreni Spektrum Bozukluklari ile iliskilidir ve belirtileri genellikle asagidaki durumlarda ortaya cikmaktadir.
– Şizofreni
– Şizoaffektif bozukluk ve şizofreninin diğer alt türleri
– Akut ve geçici psikotik bozukluklar
– Bipolar bozukluk (daha önce manik depresyon olarak bilinirdi)
– Psikotik özelliklere sahip majör depresif bozukluk
– Postpartum (postnatal olarak da adlandırılır) psikoz (postnatal depresyonun şiddetli bir formu)
– Madde kaynaklı psikoz (alkol, yasadışı uyuşturucular ve steroid ve uyarıcı içeren bazı reçeteli ilaçlar dahil)
Psikotik belirtiler bazen digger bozukluklara seconder olarak da ortaya cikabilmektedir. Bunlar,
– Beyin tümörü veya kist
– Demans (örneğin Alzheimer hastalığı)
– Parkinson hastalığı ve Huntington hastalığı gibi nörolojik hastalıklar
– HIV ve beyni etkileyebilecek diğer enfeksiyonlar
– Bazı epilepsi türleri
– İnme
Psikozun Nedenleri
Psikozun kesin sebepleri iyi anlaşılamamıştır; ancak şunları içerebilir:
– Genetik: Araştırmalar,şizofreninin ve bipolar bozukluğun ortak bir genetik nedeni paylaşabileceğini gösteriyor.
– Beyin değişiklikleri: Beyin yapısındaki değişiklikler ve belirli kimyasal değişmeler psikoz hastalarında görülür. Beyin taramaları, psikoz öyküsü olan, düşünce işleme üzerindeki etkileri açıklayan bazı bireylerin beyninde azalmış gri maddeyi ortaya çıkarmıştır.
– Hormonlar veya uyku: Doğum sonrası psikoz, doğumdan sonra çok kısa sürede ortaya çıkar (normalde 2 hafta içinde). Kesin nedenler bilinmiyor, ancak bazı araştırmacılar bunun hormon düzeyindeki değişikliklerden ve bozuk uyku düzeninden kaynaklanabileceğine inanıliyor.
Psikoz Belirtileri
Psikotik belirtiler ayrılabilir ve belirli açıklamalar yapılabilir. Psikozun klasik belirtileri şunlardır:
– Halisünasyon: Var olmayan şeyleri hissetme, görme veya işitme.
– Sanrılar: Sahte inançlar, özellikle de gerçek olmayan şüphe veya korku üzerine kurulu.
Şizofreni gibi bozukluklardaki psikotik belirtiler arasında aşağıdakiler de olabilir:
– Dağınık düşünce, konuşma veya davranış
– Bozuk düşünce (ilgisiz konular arasında atlama, düşünceler arasında garip bağlantılar yapma)
– Katatoni (tepkisizlik)
Sebeplere bağlı olarak, psikoz hızlı veya yavaşça ortaya çıkabilir. Şizofreni hastalığında da aynı durum söz konusuyken, semptomlar yavaş başlangıçlı olma eğilimindedir ve bazı durumlarda tam bozukluğa dönüşmeyen daha hafif psikoz ile başlar.
Şizofreninin yavaş başlangıcı (prodromal faz olarak da bilinir) genellikle hasta ya da aileleri ve arkadaşları tarafından fark edilmez. Psikozun hafif, başlangıçtaki belirtileri şunları içerebilir:
– Şüpheci hisler
– Bozuk algılamalar
– Depresyon ve intihar hisleri
– Takıntılı düşünce
– Uyku sorunları
Halüsinasyonlar, psikozlu kişilerin duyularını (görme, ses, koku, zevk ve dokunma) etkileyebilir. Ancak şizofreni hastalarının yaklaşık üçte ikisinde, halüsinasyonlar işitseldir; işittiğinde ve onları gerçek olduklarına inandıklarında içermez.
Genellikle isitsel halusinasyonlar su sekildedir
– Birçok sesi, çoğunlukla olumsuz olarak, hastayla konuşurken işitmek
– Hastanın ne düşündüğünü tekrar etmesi
– Hastanın ne yaptığına dair bir yorum yapması
– Tuhaf sanrılar psikoz sırasında yaşanır.
Psikozun Tedavisi
Psikoz tedavisinde antipsikotik kullanimi esastir. Bunun yaninda ilac kullanimi ile beraber hastanin ic goru kazanmasi ve kendini anlasildigi bir mecrada ifade ediyor olabilmesi acisindan psikoterapi faydali olabilecek bir tedavi secenegidir.